«Γιατί τά 'σκιαζε η φοβέρα...»

Καιρό τώρα μού τριβελίζει το μυαλό αυτός ο στίχος του εθνικού μας ποιητή.
Γιατί συνδυάζει δυό παραπλήσιες λέξεις τό "σκιάζω"-φοβίζω και το "φοβέρα"-εκφοβισμός, τρομοκράτηση, απειλή.

Και γιατί βέβαια (ειδικά μετά την επίθεση/καταστροφή των Δίδυμων Πύργων στις ΗΠΑ, απροκάλυπτα, αλλά και πολύ πιό πρίν, διακριτικά) ο τρόμος και η τρομοκρατία είναι σε καθημερινή άμεση χρήση, ως πρόφαση παράβασης κάθε διεθνούς νόμου και παραβίασης κάθε στοιχειώδους ανθρώπινου δικαιώματος.

Νομίζω καταρχή πως πρέπει να καταρριφθεί ο παλιός μύθος πως η ΠΡΩΤΗ ΕΦΕΥΡΕΣΗ του ανθρώπου (του ...Erectus, του ...Habilis, του ...Sapiens, του Νεάντερταλ ή του Κρο-μανιόν, δεν ξέρω) ήταν ο ΤΡΟΧΟΣ.

Όχι! Η πρώτη εφεύρεσή του, και πολύ-πολύ παλιότερη από τον τροχό, ήταν ο ΦΟΒΟΣ, ως άριστο εργαλείο χειραγώγησης των υπολοίπων μελών της κυνηγετικής ή καρποσυλλεκτικής ομάδας. Για να τρέχουν αυτοί κι εμείς να διοικούμε "αφ' υψηλού"...
Κι άμα, κι όποτε, φαινόταν να μην επαρκεί ο απλός φόβος, τότε μετερχόμαστε και τον ΤΡΟΜΟ, με βίαιες τελετές, τρομακτικές μάσκες, αιματηρές θυσίες.
Κι όταν όλα αυτά δεν αποδεικνυόταν αποτελεσματικά, κολλούσαμε και μιά ανώτερη δύναμη, έναν ή περισσότερους θεούς, και ...καθαρίζαμε.

Δεν είναι απλοϊκά ούτε υπεραπλουστεύσεις αυτά. Συμπυκνώματα είναι. Εντρυφείστε λίγο στην ανθρωπολογία, την προϊστορία, την ψυχολογία και τις συναφείς επιστήμες και νομίζω πως θα άρετε τυχόν αντιρρήσεις σας.

Και σήμερα; Σήμερα πρέπει να ξεχωρίσουμε δυό επίπεδα:
1. Την χρήση του φόβου και την τρομοκρατία από την εξουσία για να πετύχει τους σκοπούς της, ΠΟΛΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ συνήθως από αυτούς των πολιτών που εξουσιάζει.
2. Την ίδια μεθοδολογία από επαγγελματίες, βιομήχανους, εμπόρους, επιστήμονες, για να πουλήσουν ευκολότερα και ακριβότερα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους ή και από "απλώς" ...ιδιώτες, για να κουμαντάρουν ευκολότερα τις σχέσεις τους.

Ας τά πάρουμε από το τέλος προς την αρχή, αφού έτσι διαβαθμίζεται η οικειότητά μας με τα αντίστοιχα παραδείγματα.

2.2.3. Τί κάνουν π.χ. πολλοί γονείς για να πάει το μικρό παιδί για ύπνο, ή να φάει το φα'ί' του ή απλώς να κάτσει ήσυχα; Τό φοβίζουν (ή και τό ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΟΥΝ) με τον μπαμπούλα, τον χωροφύλακα, την κακιά μάγισσα... Έχω τύχει και σε απίθανη κατάσταση, όπου ο μπαμπάς πήγε κρυφά στο διπλανό δωμάτιο κι έβγαζε επί ώρα διάφορους βρυχηθμούς για να πεισθεί ο δύσπιστος ζωηρός βλαστός ότι υπήρχε πράγματι μπαμπούλας...
2.2.2. Τί γίνεται π.χ. ανάμεσα σε πολλά ζεύγη για να κρατούν αμείωτη την έλξη, το ενδιαφέρον του ενός προς τον άλλον; Φροντίζει καθένας να δημιουργεί ζήλεια, φόβο απώλειας, στο "έτερον ήμισυ". Πολλά τραγούδια έχουν γραφτεί..., πολλή μελάνη έχει χυθεί για τέτοιες καταστάσεις. Και πολλά δράματα πρόκυψαν.
2.2.1. Πόσες φορές δεν έχει χρησιμοποιηθεί μέσα σε οικογένειες μια φανταστική αρρώστια (ή απλώς το "να μη στενοχωρηθεί ο μπαμπάς/η μαμά") για να «συμμορφωθούν» απείθαρχα παιδιά;

2.1.3. Τί κάνουν πολλοί επαγγελματίες για να πουλήσουν ακριβότερα (ή περισσότερα ή και τα δυό...) ειδικά προϊόντα "ασφαλείας"; Μα πρώτα-πρώτα ενσπείρουν τον φόβο στον πελάτη για πραγματικούς (αλλά στατιστικά ελάχιστους) ή και φανταστικούς κινδύνους. Έτσι για πλάκα, πηγαίνετε αύριο σε έναν οποιονδήποτε τζαμά και ζητείστε του προσφορά για αντικατάσταση των τζαμιών του σπιτιού σας. Το ΠΡΩΤΟ πράγμα που θα σάς προτείνει είναι τζάμια ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (τρίπλεξ), που τού στοιχίζουν ελάχιστα περισσότερο αλλα τά χρεώνει από 50% ώς και 100% ακριβότερα... Κάντε το ίδιο για τις πόρτες σας με έναν κουφωματά. Πολύ σπάνιο είναι να πέσετε σε κάποιον που ΔΕΝ θα σάς προτείνει πόρτες ασφαλείας (δήθεν αδιάρρηκτες..., δεν υφίσταται τέτοιο είδος, πάντα τά καταφέρνουν οι διαρρήκτες άμα υπάρχει "ψωμί"...) τις οποίες όμως θα τις πληρώσετε ...χρυσές.
2.1.2. Εμπόριο φόβου λοιπόν... και δεν είναι τα μόνα είδη φυσικά... Τί συναγερμοί σπιτιών και αυτοκινήτων πουλιούνται δεν το βάζει ο νού σας. Πιθανότατα έχετε βάλει κι εσείς στο αυτοκίνητό σας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα ενοχλείτε κάθε τόσο τους γείτονές σας με τα εκκωφαντικά σφυρίγματα, μέσα στη νύχτα, είτε γιατί "κόλλησε" ο συναγερμός είτε γιατί κάποιος περαστικός σκόνταψε πάνω του είτε γιατί το ...κλώτσησε για πλάκα.
Δεν έχω δει καθόλου στατιστικές για το πόσοι κλέφτες αυτοκινήτων πιάστηκαν ή απλώς εγκατάλειψαν την προσπάθεια λόγω συναγερμού. Το πρώτο άλλωστε που μαθαίνουν είναι πώς να τον βγάζουν εκτός λειτουργίας. Τί κλέφτες θά 'ταν αλλοιώς; Προσωπικά μού έχει τύχει και ένας δικηγόρος και ένας συνάδελφος, μηχανικός, και ένας φοροτεχνικός, που χρησιμοποίησαν την μέθοδο του εκφοβισμού. Δεν «μάσσησα» που λέει κι η Γιαννάκου. Γιατρός πάντως δεν μού 'χει τύχει.
2.1.1. Η Βιομηχανία βέβαια κρατάει τα σκήπτρα στην καλλιέργεια του φόβου. Τόσο για όσα προϊόντα έχουν άμεση σχέση με την ασφάλεια, όσο και για πολλά που δεν φαίνεται να έχουν. Και δεν μιλάμε για όπλα βέβαια. Οι βιομηχανίες όπλων εντάσσονται κυρίως στην άλλη κατηγορία, την κρατική. Για "καθημερινά" προϊόντα μιλάμε. Για σκευάσματα, παιδικά κινητά, αδυνάτισμα... και άλλα πολλά. Δεν θα δώσω εδώ επώνυμα παραδείγματα. Και γιατί μεγάλωσε πολύ αυτό το άρθρο και σαν είδος ...εξάσκησής σας: Προσέξτε 10, ας πούμε, διαφημίσεις στην τηλεόραση και σημειώστε πόσες, άμεσα ή έμμεσα, χρησιμοποιούν τον φόβο ή πλασσάρουν την ασφάλεια, που είναι το ίδιο πράμμα... Θα εκπλαγείτε από το ποσοστό...

1.1.2. Από πολύ, πολύ, πολύ παλιά τό να χρησιμοποιούν οι εξουσιάζοντες τον ΦΟΒΟ του ΕΧΘΡΟΥ ήταν η πάγια (αν όχι και η μοναδική) πρακτική για να απομυζούν την οικονομική (αλλά και προσωπική!) ικμάδα των υπηκόων τους. Σκοτώθηκαν πάρα πολλοί άνθρωποι κι άλλοι έκαναν τεράστια πλούτη με αυτή τη μέθοδο.
Όποιος/-α δεν τό έχει ήδη εμπεδώσει αυτό, ας πάει για ύπνο... Και, μόλις τού/τής τύχει κάτι, τό ξανασκέφτεται.
Δυό σύντομα και κραυγαλέα παραδείγματα: Η Αθηναϊκή Συμπολιτεία που κατέσφαξε τους Μήλιους "στα καλά καθούμενα" και ο Χίτλερ πού 'χε βάλει τους δικούς του (ντυμένους με πολωνικές στολές) να ξεπαστρέψουν ένα γερμανικό φυλάκιο στα σύνορα για να δημιουργήσει αφορμή επίθεσης στην Πολωνία. Έτσι άρχισε ο Β' παγκόσμιος...

1.1.1. Στην εποχή μας, παρότι εξακολουθούν κατά κόρον να εφαρμόζουν ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ αυτήν την πρακτική (αργότερα θα βγεί στη φώρα τό πόσα κέρδισαν οι «αναγεννημένοι χριστιανοί» του -κατά τα άλλα- πανύβλακα πλανητάρχη από την εισβολή στο Ιράκ, δαπάναις -χρήματος και ζωών- του λαού των ΗΠΑ), έχουν αναπτύξει τα μέγιστα και έχουν εξαπλώσει την τεχνική του ΦΟΒΟΥ σε ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ "πελάτες".
Ένα μόνο παράδειγμα:
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις (ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ έχουν να χωρίσουν πιά οι δυό λαοί; Τις βραχονησίδες; Απολύτως τίποτα!) και η διαβόητη αναλογία 7 πρός 10 στα εξοπλιστικά προγράμματα.
Ξοδεύουμε κι αυτοί κι εμείς τεράστια ποσά για εξοπλισμούς, πολλές φορές βλακώδεις..., που θα αρκούσαν για να λυθούν μεγάλα άμεσα προβλήματα (π.χ. αγορά πυροσβεστικών...) των λαών μας.

Μάς πείσανε (και μάς βάλανε) να ΦΟΒΩΜΑΣΤΕ οι μεν τους δέ, ώστε (μεταξύ άλλων) να πλουτίζουν από τα όπλα που μάς πουλάνε.

Αυτό θα πει επιτυχές μάρκετινγκ ΦΟΒΟΥ...

Μακρυγόρησα (άν και συντόμεψα πολλά...) αλλά δεν θα αποφύγω να παραθέσω το αγαπημένο μου ποιηματάκι του αγαπημένου μου αυστραλού σκιτσογράφου-ποιητή-φιλόσοφου Leunig (Λόϊνιχ):

LOVE AND FEAR
There are only two feelings. Love and fear.
There are only two languages. Love and fear.
There are only two activities. Love and fear.
There are only two motives, two procedures,
two frameworks, two results. Love and fear.
Love and fear.

Ευχαριστώ θερμά όσους έφτασαν διαβάζοντας ώς εδώ.
Μην απελπίζεστε! Αντισταθείτε με τον τρόπο σας. Μην υποκύπτετε στον καθημερινά διασπειρόμενο φόβο. «Τίποτα δεν πάει χαμένο»!

αγάπη - αφοπλισμός - ειρήνη
Ναπολέων Παπαδόπουλος